Od ponad dziesięciu lat Polska z powodzeniem realizuje projekty współfinansowane ze środków Unii Europejskiej. Niedawno rozpoczęta nowa perspektywa finansowa na lata 2014-2020 otwiera nowe możliwości dla przedsiębiorców, rolników czy samorządów. W związku z tym postanowiliśmy zorganizować debatę i porozmawiać jak środki europejskie z perspektywy finansowej na lata 2007-2013 wpłynęły na rozwój ekonomiczno-społeczny województwa lubelskiego oraz jaka będzie nowa perspektywa finansowa na lata 2014-2020.

Wspomniane wydarzenie miało miejsce w dniu 17.12.2015 r. w studiu Telewizji Niezależny Lublin. Zainteresowani naszym wydarzeniem mogli je śledzić w Internecie. Do dyskusji zostali zaproszeni: dr Jacek Sobczak, prawnik, były Wicemarszałek Województwa Lubelskiego, Karolina Grochowicz-Stec, właścicielka firmy betterIDEAS, od 10 lat związana z projektami UE, a także Wojciech Dec, Prezes Zarządu Związku Stowarzyszeń Forum Lubelskich Organizacji Pozarządowych oraz członek Rady Działalności Pożytku Publicznego Województwa Lubelskiego. W rolę moderatora wcielił się Piotr Majchrzak, przedsiębiorca oraz Dyrektor Lubelskiej Akademii Rozwoju.

Na pytanie o ocenę poprzedniego okresu finansowania tj. lat 2007-2013, Pan Marszałek Sobczak powiedział, że mamy ogromny dorobek zmian jakościowych. W tym czasie powstała infrastruktura drogowo-kolejowa. „Dzisiaj chyba jednak trzeba przede wszystkim powiedzieć, że przed nami jest wielkie wyzwanie innowacyjnego rozwoju i skierowania tych pieniędzy na rozwój człowieka”.

Karolina Grochowicz-Stec przyznała, że mamy fundamenty niezbędne do pracy - „teraz czas na to aby te mury wykorzystać stawiając na specjalizację i innowację”. Według niej środki z Unii Europejskiej korzystnie wpłynęły na rozwój przedsiębiorstw, jednak pojawiło się również wiele problemów. W poprzedniej perspektywie finansowej przedsiębiorcy mogli korzystać ze środków na finansowanie prostych, niezaawanasowanych rozwiązań, które miały wpływać na konkurencyjność regionu i przedsiębiorstwa. „Perspektywa finansowa 2007-2013 bardzo dużo nam dała, stworzyła podstawy funkcjonowania przedsiębiorstw,  natomiast w nowej perspektywie finansowej bardziej będziemy się skupiać na specjalizacji i innowacjach”.

Według Prezesa Wojciecha Deca okres programowania 2007-2013 generalnie bardzo pozytywnie wpłynął na jakość kapitału ludzkiego. Sztandarowym programem, który się do tego przyczynił był właśnie Program Operacyjny Kapitał Ludzki. Z drugiej strony łatwość otrzymywania środków europejskich doprowadziła do szybkiego powstawania organizacji pozarządowych, często nastawionych wyłącznie na zdobycie określonego dofinansowania. Jeżeli patrzymy na absorbcję tych środków, to podmioty z województwa lubelskiego startowały w projektach ogólnopolskich, ministerialnych, zajmując wysokie miejsca w listach rankingowych. Niewątpliwie świadczy to o tym, że mają one określony potencjał.

Kolejne pytanie skierowane do naszych gości dotyczyło największych trudności, jakie sprawia pozyskiwanie środków europejskich z nowej perspektywy finansowej. Karolina Grochowicz-Stec zwróciła uwagę na opóźnienia proceduralne związane ze zmianami w harmonogramie. Z kolei opóźnienia w przepływie środków finansowych sprawiły, iż wielu przedsiębiorców musiało korzystać z kredytów i pożyczek, które generowały często niemałe koszty. Prezes Wojciech Dec dostrzegł podobne problemy w środowisku organizacji pozarządowych. „Zaliczki nie wpływały na czas. Organizacje non profit nie prowadzą działalności gospodarczej i praktyczne nie mają zdolności kredytowej. Trzeba było się posiłkować małymi pożyczkami od pracowników lub członków organizacji”. Środki unijne spowodowały zachwianie na rynku edukacji. Darmowe szkolenia zdecydowanie obniżyły ich jakość merytoryczną.

Z kolei Marszałek Jacek Sobczak wspomniał o skomplikowanych procedurach i ciągłych obawach beneficjentów dotyczących poprawności realizacji projektów. Kolejna rzecz, na którą zwrócił uwagę, to problem kosztów, jakie generują inwestycje zrealizowane ze środków europejskich. „Dwie słabości to budowanie drogo oraz budowanie ponad normatywne. To spowodowało olbrzymie zadłużenie finansów publicznych we wszystkich sektorach samorządowym, gminnym, powiatowym, wojewódzkim i państwowym”.

Pomysłodawcą debaty był Regionalny Ośrodek Debaty Międzynarodowej w Lublinie.

• Informacja Ministra Spraw Zagranicznych o zadaniach polskiej polityki zagranicznej w 2014 roku